Grodziec na przełomie XIX i XX w.

1894

Założony został nowy cmentarz, pośrodku którego wystawiono krzyż z napisem ?Błogosławieni umarli, którzy w Panu umierają. 1894.?.

 

1897

Na terenie parafii w Grodźcu zamieszkiwało 1594 katolików, 200 protestantów i 23 Żydów, w tym w samym Grodźcu 494 katolików, 56 protestantów i 5 Żydów, w Bielowicku 232 katolików, 3 protestantów i 3 Żydów, w Łazach 246 katolików i 26 protestantów, w Świętoszówce i Bierach 553 katolików, 56 protestantów i 8 Żydów oraz w Wieszczętach 69 katolików, 59 protestantów i 7 Żydów. Do jednoklasowej szkoły uczęszczało 125 dzieci, w tym 119 katolików i 6 protestantów. Proboszczem od 1894 r. był urodzony w 1856 r. ks. Antoni Waschitza.

 

1899

Przeprowadzono gruntowną renowację kościoła, która trwała od 12.06. do 11.08. Obejmowała ona: prace murarskie przy odtworzeniu absydy i znajdującej się w niej krypty grobowej, które wykonał mistrz Stritzki ze Skoczowa; malowanie kościoła przez Johanna Scholza z Białej; likwidację starego XVIII-wiecznego ołtarza i wzniesienie nowego, do którego centralną figurę św. Bartłomieja Apostoła i boczne ? ukrzyżowanego Chrystusa i Serca Maryi wykonał Robert Hanel z Nowego Jiczina; likwidację ambony z 1776 r., którą przekazano 17.06. do Muzeum Diecezjalnego w Cieszynie; i instalację nowej, wartości 500 guldenów, fundacji patrona kościoła Franciszka Strzygowskiego. Kościół wyłożony został płytkami ceramicznymi z cegielni księcia Jana Liechtensteina w Unter-Themenau w Dolnej Austrii. Renowację przeprowadzono dzięki darowi 750 guldenów Pawła i Marii Postrzedników - rolników z Świętoszówki, 500 guldenów otrzymanych od biskupa wrocławskiego, kardynała Jerzego Koppa i 50 guldenów od księcia cieszyńskiego Fryderyka Habsburga. W 1984 r. w zamurowanym oknie prezbiterium znaleziony został niewielki papierowy dokument: ?W Roku 1899 Reperowali kościół mulaże fumowali i flaskowali Josef Gamroth, Andrzyj Holisch, Josef Schnapka, Jurek Zamarski, Jan Kobiela. Kto to Kedy Bendzie czytać proszę się za nich pomodlić. Cały kościół jest odnowiony i malowany?.

 

1906

Proboszczem grodzieckim został ks. Józef Łomozik. Urodzony 29.10.1876 r. w Cieszynie, gdzie ukończył gimnazjum, natomiast studia teologiczne w Ołomuńcu, wyświęcony został w 1891 r., był wikarym w Zebrzydowicach i Frysztacie, następnie w latach 1898-1906 proboszczem w Dąbrowie. Od 1906 r. proboszcz w Grodźcu, w 1910 r. wybudował nowy kościół parafialny, na budowę którego przeznaczył swój majątek. Za swe zasługi mianowany został radcą duchowym i wicedziekanem. W 1931 r. przeszedł na emeryturę ze względu na złe zdrowie. Dr Ernest Habicht, jako patron i kolator parafii grodzieckiej, ofiarował mu mieszkanie na zamku, jednakże ks.Łomozik nie chcąc krępować nowego proboszcza ks. Karola Masnego, przeniósł się do Ustronia. Zmarł tam 4.04.1937 r. i pochowany został na cmentarzu w Grodźcu.

 

1908 ? 1910

Stanął w Grodźcu nowy, neogotycki kościół za probostwa ks. Józefa Łomozika, projektu budowniczego Ludwika Kametza z Cieszyna, poświęcony 28.08.1910 r., konsekrowany 24.08.1935 r.

 

1910

?Gwiazdka Cieszyńska? 24.08. donosiła: ?Z Grojca. Musimy się podzielić z Wami, kochani Czytelnicy radością, jakiej dożyliśmy tego roku. Nie tak dawno, bo zaledwie przed 4 miesiącami obchodziliśmy uroczyste poświęcenie dzwonów, a oto zbliża się o wiele większa uroczystość, bo poświęcenie naszego kościoła, którego budowa, dzięki zabiegom naszego niezmordowanego proboszcza

łomozika została właśnie szczęśliwie ukończoną. Uroczystość ta odbędzie się w niedzielę, dnia 28 sierpnia, na który to dzień przypada także odpust św. Bartłomieja, patrona naszego nowego kościoła. Oba te dwa dla nas tak wielkie święta chcemy o ile możność z jak największą uroczystością obchodzić. W tym też celu zwracamy się do Was, mieszkańcy sąsiednich parafii, z prośbą, byście raczyli jak najliczniej przybyć do nas na odpust, by być świadkami tak wielkiej a rzadkiej uroczystości i przynajmniej swoją obecnością przyczynić się do jej podniesienia. Aktu poświęcenia kościoła dokona przewielebny ks. Prałat i Generalny Wikaryusz Jerzy Kolek. Święcenie rozpocznie się o godzinie 9 przed południem. Jeszcze raz prosimy Was, sąsiedzi katolicy, przybądźcie jak najliczniej do nas w niedzielę, korzystając ze sposobności, by wziąć udział w tak rzadkiej uroczystości, okażcie Waszą silna wiarę i przywiązanie do Kościoła świętego. Parafianie grodzieccy.?

 

1920-1921

?Pierwsze prace po I wojnie światowej wykonał artysta [Ludwik Konarzewski] w kosciołach w Grodźcu Śląskim, gdzie na przełomie 1920 i 1921 roku powstały prawdopodobnie polichromie?

[Konarzewski Łukasz, Ludwik Konarzewski senior, ?Ziemia Śląska? pod red. Lecha Szarańca, t. II, Katowice 1989, s. 59.]

 

1927

Rozebrane zostały częściowo ruiny starego kościoła parafialnego, zachowane zostało jedynie prezbiterium w formie trwałej ruiny, z kryptą rodu Grodzieckich. Badania archeologiczne w 1984 r. ujawniły w niej resztki 5 szkieletów osób w różnym wieku. W 1987 r. wykonano prace zabezpieczające pozostałości ruin, nad którym wzniesiono zadaszenie.

 

1932

Grodzieckim proboszczem został ks. Karol Masny. Urodził się w 1899 r. w Strumieniu jako syn Pawła i Zuzanny Szymonek. Uczęszczał do Gimnazjum Polskiego w Cieszynie, gdzie zdał maturę w 1918 r. W 1917 r. powołany został do służby wojskowej. Od 1918 do 1921 r. pracował w szpitalu wojskowym w Dziedzicach. Skończył studia teologiczne w Poznaniu i Krakowie, święcenia kapłańskie otrzymał w 1926 r. Był wikarym w Dębieńsku, Cieszynie, Grodźcu, Siemianowicach Śląskich i Skoczowie. W r. 1932 objął grodziecka parafię. W czasie II wojny światowej uczestniczył w ruchu oporu, za co został aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gusen. Zwolniony w listopadzie 1940 r., jako wikariusz skierowany został do Kochłowic. W lipcu 1943 r. powrócił do Grodźca. Został powtórnie aresztowany za pomoc dla prześladowanej ludności i skazany na cztery lata więzienia w Raciborzu. Po wojnie powrócił do Grodźca, gdzie żył i pracował do śmierci w 1956 r.

 

1935

Jedną z największych uroczystości w okresie dwudziestolecia międzywojennego była wizyta katowickiego biskupa Adamskiego i konsekracja wystawionego w 1910 r. nowego kościoła parafialnego. ?Gwiazdka Cieszyńska? w swym numerze z 13.09. szeroko zrelacjonowała to wydarzenie:

 

?Z Grodźca. (Rzadkie uroczystości.) Nader miłe, rzadkie a poważne uroczystości obchodziła w dniu 25 sierpnia b. r. parafia grodziecka. Wspaniały kościół parafialny, zbudowany przed 25 laty staraniem ówczesnego proboszcza ks. radcy Łomozika, gruntownie odnowiony i bogato przystrojony w zieleń i kwiaty, czekał na konsekrację, która miała się dokonać w 25-tą rocznicę jego istnienia. Parafianie dzięki duszpasterskiej gorliwości ks. proboszcza Masnego odprawili sobie misje św. pod kierunkiem OO. Franciszkanów w dniach od 16 do 23 sierpnia. Głębokie, zrozumiałe, a z serca rozpalonego miłością płynące nauki OO. Bonawentury i Władysława odnowiły stroskane dusze i dodały nadziei licznym a chętnym słuchaczom, przybyłym nawet z najdalszych okolic, a przede wszystkim przygotowały parafian naszych do pamiętnej uroczystości poświęcenia kościoła. Po południu 24 sierpnia u bramy powitalnej witał J. E. ks. Biskupa Ordynarjusza Adamskiego w imieniu zebranych patron kościoła i naczelnik gminy dr. Habicht serdecznie w dłuższem przemówieniu. W kościele zaś, gdzie melodyjnie popłynęły słowa hymnu ?Ecce sacerdos?, przybyłego w otoczeniu duchowieństwa ks. Biskupa powitał nasz ks. proboszcz Masny nadzwyczaj mile. Po wstępnych przygotowawczych modlitwach J. E. ks. Biskup udzielił 305 osobom św. sakramentu bierzmowania. W niedzielę 25 sierpnia, w dzień św. Bartłomieja, patrona parafji, po mszy św. cichej celebrowanej przez J. E. ks. Biskupa rozpoczęły się długie i wspaniałe obrzędy konsekracyjne tak zewnątrz, jak i wewnątrz świątyni. Wśród kilkakrotnych procesyj na zewnątrz i wewnątrz kościoła, połączonych z odmawianiem psalmów, litanij oraz innych przepisanych modlitw, pokropień i namaszczeń olejami św., dokonał J. E. ks. biskup Adamski w asyście kleru poświęcenia kościoła i ołtarza głównego. Na poświęconym co dopiero ołtarzu i ręką ks. Biskupa świeżo zamurowanych relikwiach odprawił uroczysta sumę z wystawieniem Najśw. Sakramentu w asyście duchowieństwa ks. prałat i kanonik Milik, a J. E. ks. Biskup wygłosił wspaniałe kazanie okolicznościowe. Nabożeństwo uświetnił swym występem chór parafialny pod dyrekcją p. naucz. Pilorza przy akompaniamencie skoczowskiej orkiestry, wykonując szereg dobrze dobranych i wyćwiczonych czterogłosowych pieśni mszalnych. Uroczyste ?Te Deum? z wdzięcznych serc rzesz wiernych płynące, zakończyły tę tak rzadką i wspaniałą uroczystość. J. E. ks. biskup Adamski w procesjonalnym pochodzie na probostwo zaprowadzony, przemówił jeszcze raz do zgromadzonych wiernych, podnosząc zasługi byłego proboszcza ks. radcy

łomozika około budowy kościoła parafialnego, oraz podkreślając troskliwość o dom boży obecnego proboszcza. Po południu, po odbyciu szeregu konferencyj, J. E. ks. Biskup, żegnany nadzwyczaj serdecznie, opuścił naszą parafję.?  

 

 

Mariusz Makowski