Czasy Grodzieckich z Brodów herbu Radwan

ok. 1525

Urodził się w Grodźcu Jan Grodecki (Grodziecki) jako pierwszy syn Macieja Grodzieckiego i Heleny Starowiejskiej. Będąc młodzieńcem znalazł się w otoczeniu Stanisława Hozjusza i w r. 1549 udał się do niego do Lubawy, a w r. 1551 na Warmię. W 1550 r. zapisał się na Wydział Sztuk Wyzwolonych na Uniwersytecie Krakowskim. Po trzech latach został przyjęty na dwór biskupa Stanisława Hozjusza, gdzie stał się jego współbojownikiem w walce z reformacją. W r. 1555 przez krótki czas gospodarował Grodecki w rodzinnym majątku i następnie w tym samym roku wstąpił na służbę kanclerza Jana Ocieskiego w Piotrkowie, Warszawie i Krakowie. W 1557 r. studiował na Uniwersytecie Padewskim, gdzie zetknął się z późniejszym biskupem ołomunieckim, Wilhelmem Prusinowskim. W latach 1558-1560 przebywał wraz z Hozjuszem w Rzymie i przyjął tam niższe święcenia kapłańskie, uzyskując tytuł doktora obojga praw. W Rzymie rozpoczął też działalność literacką wydaniem greckiego tekstu św. Cyryla Jerozolimskiego i jego przekładu, który ukazał się w 1560 r. w Wiedniu. Gdy Hozjusz został nuncjuszem apostolskim w Wiedniu, Grodecki opuścił również Włochy i objął w roku 1560 kanonikat ołomuniecki. Grodecki towarzyszył kardynałowi Hozjuszowi na sobór trydencki, a w 1564 r. otrzymał z jego rąk święcenia kapłańskie. W 1562 r. został wybrany kanonikiem warmińskim we Fromborku, w r. 1563 kanonikiem we Wrocławiu, który obrał za swoją siedzibę. W 1564 r. Grodecki wydał we Wrocławiu przekład wszystkich katecheses św. Cyryla z greckich rękopisów, czym wpisał się wyraźnie w szeregi pisarzy kontrreformacyjnych. W tym też roku zrzekł się kanonii wrocławskiej na rzecz brata Wacława. W 1556 r. otrzymał od swego przyjaciela W. Prusinowskiego - biskupa ołomunieckiego stanowisko proboszcza kolegiaty w Brnie, gdzie kontynuował działalność kontrreformacyjną oraz opiekował się seminarium i alumnami brneńskimi. Po śmierci W. Prusinowskiego w 1572 r. Grodecki został wyświęcony na biskupa w Ołomuńcu, gdzie zastał trudną sytuację religijną i gospodarczą. W 1574 r. uzyskał pozwolenie papieskie na założenie w Ołomuńcu kolegium jezuickiego i nadania mu pełnych praw uniwersyteckich, co było początkiem Akademii Ołomunieckiej. Zmarł nagle 6.01.1574 r., w relatywnie młodym wieku, jako jedna z ofiar ?truciciela biskupów? - ks. Jana Philopona Dambrowskiego. Pozostawił po sobie Dziennik, w którym odnotowywał najważniejsze wydarzenia swego życia.

1556 ? 1574

Bracia Jan i Henryk Grodeccy wybudowali na zachód od swego dworu masywny, murowany kościół z drewniana wieżą p.w. św. Bartłomieja. Podczas remontu ołtarza w 1797 r. odkryto nazwisko jednego z czterech duchownych ? Jan Tursky i datę 1563. według protokołu wizytacyjnego z 1652 r. kościół miał być poświęcony ??na chwałę Bożą i imieniu świętego Bartłomieja?? przez krewnego Grodzieckich, Stanisława Pawłowskiego, biskupa ołomunieckiego w latach 1579-1599. Parafia grodziecka jest ciekawym przykładem wpływu właścicieli gruntowych na wyznanie swoich poddanych. Pomimo powszechnej w księstwie cieszyńskim reformacji katolicka rodzina Grodzieckich, mająca w swych szeregach wielu katolickich księży i dysponując prawem do obsady miejscowego probostwa, nie wpuściła nigdy do grodzieckiego kościoła protestanckiego predykanta, a parafia pozostała przez wiele lat katolicka, stanowiąc swoistego rodzaju wysepkę w morzu protestantyzmu.

1570

Jan Godecki, proboszcz kościoła brneńskiego na wiadomość, że parafia w Grodźcu miała zostać obsadzona ewangelickim proboszczem, zwrócił się do księcia Wacława III Adama by pozostał w niej dotychczasowy proboszcz Piotr, gdyż parafia założona została i znajduje się w dziedzicznym posiadaniu Jana Grodeckiego i jego brata Henryka. Wyraził przy tym nadzieję, że ?książę będzie się kierować jego radą i zachowa w tej wsi wyznanie katolickie?.

1619

Po śmierci cesarza Macieja II śląski Sejm Książęcy zezwolił miastom książęcym: Skoczowowi i Strumieniowi oraz wsiom: Puńców, Dzięgielów, Goleszów i Grodziec na przejęcie ich zamkniętych kościołów i szkół, zaś wydaleni katoliccy duchowni i nauczyciele zostali ponownie powołani. Wnioskować stąd można, że na początku XVII w. kościół w Grodźcu został zamknięty. Potwierdza to przekaz Schimonsky?ego z 1828 r. mówiący o grodzieckim altarzyście ??który w czasach prześladowań, razem z precjozami i kluczami, uciekł był podobno do Polski??.

1645 - 1646

Pod koniec wojny trzydziestoletniej, od października 1645 do marca 1646 r. całe księstwo cieszyńskie opanowane zostało przez szwedzkie wojska pod dowództwem pułkownika Reichvalda, a od listopada pułkownika Jerzego Sobiharda. W końcu marca zostały wyparte przez oddziały cesarskie i w kwietniu 1646 r. opuściły księstwo. Szwedzi zajęli także Grodziec, gdzie dopuścili się rabunku akt parafialnych i zrujnowali budynek probostwa, co poświadczył w swej relacji z 1652 r. proboszcz Mateusz Piaskowski.  

Mariusz Makowski